Toen deze vraag een paar jaar geleden aan mij gesteld werd dacht ik direct: ik ben een doener. Ik houd van dingen aanpakken, uitvoeren en implementeren. Tegelijkertijd kwamen de oordelen op over de denker en vervolgens een stemmetje in mijn hoofd die zei: “ik wil eigenlijk meer een voeler zijn....”

Inmiddels weet ik: ik ben ze alle drie!

En dat zijn we allemaal. Iedereen heeft de kwaliteit om te denken, te voelen en te doen.

Of je nou in je rol als partner, ouder, collega, manager of atleet zit: je hebt zowel je hoofd, hart als buik nodig. De vraag is: hoe doe je dat? En hoe vind je de juiste balans?

Waarschijnlijk kwam er ook direct een antwoord in jou op. De kans is groot dat je jezelf het meest in één van deze drie “types” herkent.

• Als je alles goed overweegt en beslissingen vooral maakt door eerst verschillende scenario’s uit te werken, dan krijg je de label “denker”.
  
• Als je leeft en handelt met name op basis van gevoel, val je in de categorie “voeler”.
  
• Als je vooral bezig bent, weinig in je hoofd zit en je laat drijven door ervaring en intuïtie, dan ben je een “doener”.
  

Uiteraard is het echte leven nooit zo zwart-wit. Je bent niet het één of het ander. Sterker nog, iedereen heeft alle drie deze onderdelen in zich. En waarom zou je kiezen als je kunt profiteren van alle drie deze eigenschappen?!

Hoofd, hart, buik

We hebben allemaal een hoofd, een hart en een buik. En deze fysieke driedeling kunnen we linken aan de drie types: het hoofd is gerelateerd aan het denken, ons hartcentrum aan het voelen en in onze buik huist onze intuïtie (gut feeling) van waaruit we doen en ondernemen.

Als we volledig in balans zijn, dan kun je vanuit alle drie de centra handelen. Afhankelijk van de omstandigheden volg je ofwel je hoofd, je hart, je buik, of een combinatie van alle drie.

Vaak is echter één van de drie overheersend bij ons. Er is geen goed of fout. Dus oordeel niet direct.

Is deze indeling ook nog op een andere manier verklaren?

Onze hersenen

We koppelen onze hersenen al snel aan ons denkvermogen. Tegelijkertijd is er een directe link met de aansturing van emoties en intuïtie in de hersenen.

Onze hersenen kunnen we grofweg in drie delen opsplitsen:

1. Het reptielenbrein (ook wel de hersenstam): vanuit hier worden je primaire functies aangestuurd, denk aan je ademhaling, hartslag en voedselvertering. Dit proces gaat grotendeels onbewust en word met name gestuurd door intuïtie.
2. Het zoogdierenbrein (limbisch brein): vanuit hier sta je in contact met je emoties.
3. De neocortex (met de prefrontale cortex als belangrijk element): dit deel in de hersenen onderscheidt ons van andere zoogdieren. Hiermee kunnen we in het verleden en de toekomst denken en kunnen we verbanden leggen.

Het reptielenbrein kunnen we linken aan de doener in ons, het zoogdierenbrein aan de voeler in ons en de neocortex aan de denker. We hebben alle drie deze “breinen” nodig om optimaal te functioneren.

Sterke eigenschappen

Ieder “type” bevat sterke eigenschappen. De kracht van de “denker” is dat je goed kunt plannen, verbanden kunt leggen, dingen kunt interpreteren en efficiënt kunt handelen. Iemand die het “doen” sterk heeft ontwikkeld, is energiek, enthousiast, twijfelt weinig, kan snel acteren in nieuwe situaties, krijgt dingen gedaan en maakt dingen af. De sterke eigenschappen van een “voeler” zijn gerelateerd aan empathisch vermogen, anderen helpen, je in kunnen leven in de emoties van een ander en goed aanvoelen wat jij én anderen nodig hebben in een specifieke situatie.

Valkuilen

Zoals altijd is er ook een valkuil als je téveel doorslaat in een van deze eigenschappen. Als je altijd “in je hoofd” zit en alles met je ratio benaderd, kan dit resulteren in piekeren, twijfelen, traagheid en onvoldoende contact met je lichaam: wat wil je eigenlijk? Doe je dingen waar je echt blij van wordt? Als je vooral je “gevoel” volgt en als een dromer de dag door komt, kan je het lastig vinden om doelen te stellen, dingen af te maken en kun je moeilijk afspraken nakomen. Tot slot, als je te veel in de “doe-stand” staat en je altijd bezig bent, kun je soms te snel handelen zonder ergens voldoende over na te denken, kun je je gehaast en niet verbonden voelen en wellicht moeilijk genieten in het moment.

Prestatiemaatschappij

In onze “prestatiemaatschappij” is er vooral veel aandacht voor het denken. Van jongs af aan leren we om dingen te beredeneren, logisch te verklaren en uit te leggen op basis van feiten. Deze aspecten worden over het algemeen sterk ontwikkeld en ook beloond in onze samenleving. Hoewel het al meer “geaccepteerd” is dan langer geleden, wordt het uiten van emoties (zeker in de werkomgeving) nog vaak als “zwak” gezien. Daarnaast leren we op school heel weinig (of zelfs niets) over de kracht van onze ademhaling en hoe we contact kunnen maken met ons lichaam. In plaats van luisteren en acteren op basis van de signalen van ons lichaam (bv hoofdpijn, prikkelbare darmen of oververmoeidheid) is het heel normaal om iets van medicatie te pakken of de pijn te onderdrukken om maar door te kunnen gaan waar we mee bezig waren.

Het is duidelijk dat de neocortex in onze samenleving overheerst. Het merendeel van ons zit vooral “in het hoofd” en dat is logisch als je kijkt waar we op school en werk vooral voor worden beloond. Langzaamaan merken we de beperkingen van deze disbalans. Meer mensen ervaren de gevolgen van weggestopte emoties. Dit kan zich uitten in verschillende vormen van blokkades, pijn en vermoeidheid. Door een gebrek aan lichaamsbewustzijn komen deze signalen onverwachts en resulteren zich bijvoorbeeld in een burn-out. Daarnaast willen meer mensen weer leren om te genieten in het moment in plaats van altijd bezig te zijn met het volgende plan of doel.

Zoek de balans

Vertrouw jij op je “gut-feeling”, beredeneer jij alles of volg jij je hart? Of kun je het allemaal?

Om helemaal jezelf te kunnen en mogen zijn en je volledige potentie te gebruiken, kun je alle drie deze elementen inzetten.

Het goede nieuws is: je kunt alles leren, zowel het denken, voelen als het doen. Wees nieuwsgierig: welke kanten van jou zijn sterk ontwikkelt en welke onderdelen wil je wellicht nog optimaliseren?

Een simpel instrument om meer balans te creëren is je ademhaling. Met je adem kun je de harmonie terugbrengen tussen je overactieve prefrontale cortex en de minder aanwezige hersenstam en het zoogdierenbrein.

Nieuwsgierig hoe?

Dit kun je bijvoorbeeld onderzoeken op een VONK-dag, een Ademreis of bij één van de andere programma’s van NM2H. Neem contact op om te bespreken wat het beste bij jou past!